ស្វែងយល់អំពីក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល និងការដោះស្រាយវិវាទការងាររួម
ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល គឺជាស្ថាប័នឯករាជ្យមួយដែលមានមុខងារដោះស្រាយវិវាទការងាររួម ដែលផ្សះផ្សាមិនសះជា។ តើក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល មានដំណើរការយ៉ាងណាខ្លះ ហើយដោះស្រាយលើវិវាទអ្វីខ្លះ?
១. តើក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាលត្រូវបានបង្កើតឡើងនាពេលណា? ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ យោងតាមបទបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ស្ដីពីការងារឆ្នាំ១៩៩៧។
២. តើអ្នកណាខ្លះជាសមាសភាពក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល? ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលមានរចនាសម្ព័ន្ធជាត្រីភាគី។ មានន័យថា ក្រុមប្រឹក្សានេះមានសមាសភាពស្នើឡើងដោយភាគីបីគឺ (១)-សហជីពកម្មករនិយោជិត (២)-សមាគមនិយោជក និង (៣)-ក្រសួងការងារ។ បច្ចុប្បន្ន ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល មានអាជ្ញាកណ្ដាលចំនួន ៣០រូបដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយប្រកាសរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ សម្រាប់អាណត្តិ ១ឆ្នាំ។
៣. តើក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលដោះស្រាយវិវាទប្រភេទណាខ្លះ? ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលដោះស្រាយវិវាទការងាររួម។ ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលអាចដោះស្រាយវិវាទសិទ្ធិ និងវិវាទផលប្រយោជន៍។ វិវាទសិទ្ធិគឺជាវិវាទទាក់ទងនឹងសិទ្ធិរបស់ភាគីណាមួយដូចមានចែងក្នុងច្បាប់ជាធរមាន។ ចំណែកឯវិវាទផលប្រយោជន៍គឺជាវិវាទទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍នៅពេលអនាគត ហើយវាមិនទាក់ទងនឹងសិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នឡើយ។
៤. តើរឿងក្ដី (វិវាទ)ត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលដោយរបៀបណា? ប្រសិនបើភាគីវិវាទការងាររួមទាំងពីរមិនអាចឈានដល់ការព្រមព្រៀងគ្នា តាមរយៈការចរចា ឬការផ្សះផ្សាបានទេ មន្ត្រីផ្សះផ្សាវិវាទនឹងបញ្ជូនវិវាទនោះទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលតាមរយៈរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទទួលបន្ទុកការងារ។
៥. តើអ្នកណាជាអ្នកសម្រេចរឿងក្ដី? អាជ្ញាកណ្ដាល ៣ រូបនឹងត្រូវជ្រើសតាំងដើម្បីសម្រេចរឿងក្ដីនីមួយៗ។ អាជ្ញាកណ្ដាលទាំង ៣រូបត្រូវបានហៅថា “ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាល”។ ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលនេះតំណាងឲ្យក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលហើយទទួលខុស ត្រូវធ្វើសេចក្ដីសម្រេច និងចេញសេចក្ដីបង្គាប់ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទរវាងភាគីទាំងពីរ។
៦. តើក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលត្រូវបានជ្រើសរើសតាមវិធីណា? ភាគីនៃវិវាទត្រូវជ្រើសរើសអាជ្ញាកណ្ដាល ១ រូបចេញពីបញ្ជីអាជ្ញាកណ្ដាលរបស់ខ្លួនដើម្បីជំនុំជម្រះ រឿងក្ដី។ បន្ទាប់មកអាជ្ញាកណ្ដាលទាំងពីរដែលជ្រើសរើសដោយភាគីវិវាទត្រូវជ្រើសរើសអាជ្ញាកណ្ដាលទីបីមួយរូបទៀត ដើម្បីឱ្យដឹកនាំអង្គសវនាការ។ ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលមានអាជ្ញាកណ្ដាលចំនួនបីរូប។ ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលត្រូវតែបង្កើតឡើងក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃ ហើយក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលត្រូវចេញសេចក្ដីបង្គាប់ក្នុងរយៈពេល ១៥ថ្ងៃធ្វើការលើកលែងតែភាគីទាំងពីរយល់ព្រមពន្យារពេល។
៧. តើក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលសម្រេចសេចក្ដីយ៉ាងដូចម្ដេច? ក្នុងករណីវិវាទទាក់ទងនឹងសិទ្ធិ ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលនឹងសម្រេចសេចក្ដីដោយយោងទៅតាមច្បាប់។ ក្នុង ករណីវិវាទទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍ ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលនឹងសម្រេចសេចក្ដីដោយយោងទៅតាមគោលការណ៍សមធម៌។
៨. តើកម្មករអាចធ្វើកូដកម្ម ឬនិយោជកអាចផ្អាកសកម្មភាពការងារ (ឡុកអៅ)បានឬទេ ក្នុងពេលរឿងក្ដី កំពុងត្រូវ បានដោះស្រាយ? មិនអាចបានទេ។ ការធ្វើកូដកម្ម ឬការផ្អាកសកម្មភាពការងារ (ឡុកអៅ) គឺជាអំពើមិនស្របច្បាប់នៅ ពេលដែលរឿងក្ដីកំពុងត្រូវបានដោះស្រាយ។ ការធ្វើកូដកម្ម ឬការផ្អាកសកម្មភាពការងារ (ឡុកអៅ) អាចធ្វើឡើងបាន លុះត្រាតែភាគីណាមួយបដិសេធនឹងសេចក្ដីបង្គាប់របស់ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាល ឬនៅពេលដែលក្រុមអាជ្ញា កណ្ដាលខនខានមិនបានបំពេញការងាររបស់ខ្លួនតាមរយៈពេលកំណត់នៅក្នុងច្បាប់។
៩. តើសេចក្ដីបង្គាប់អាជ្ញាកណ្ដាលគឺជាអ្វី? សេចក្ដីបង្គាប់អាជ្ញាកណ្ដាល គឺជាការសេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាល។ ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាល នឹងព្យាយាមសំរេចជាឯកឆន្ទប៉ុន្តែក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលនឹងសំរេចតាមមតិភាគច្រើន ប្រសិនបើការសម្រេចជាឯកឆន្ទមិនអាចធ្វើទៅបាន។ ទោះក្នុងករណីណាក៏ដោយ អាជ្ញាកណ្ដាលទាំងបីរូបត្រូវតែចុះហត្ថលេខាលើសេចក្ដីបង្គាប់ របស់ខ្លួន។ ច្បាប់ចំលងនៃសេចក្ដីបង្គាប់ដែលត្រឹមត្រូវមួយត្រូវតែផ្ញើជូន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងភាគីវិវាទទាំងពីរ។
១០. តើកម្មករ ឬនិយោជកអាចជំទាស់នឹងសេចក្ដីបង្គាប់របស់ក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលបានឬទេ? មុននឹងក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលចេញសេចក្ដីបង្គាប់ ភាគីទាំងពីរត្រូវជ្រើសរើសប្រភេទនៃសេចក្ដីបង្គាប់ជាសេចក្ដីបង្គាប់ជាប់កាតព្វកិច្ច ឬជាសេចក្ដីបង្គាប់មិនជាប់កាតព្វកិច្ច។ ប្រសិនបើភាគីទាំងពីរជ្រើសរើសសេចក្ដីបង្គាប់ជាប់កាតព្វកិច្ច ភាគីទាំងពីរគ្មានសិទ្ធិប្ដឹងជំទាស់នឹងសេចក្ដីបង្គាប់នេះឡើយហើយ សេចក្ដីបង្គាប់នេះនឹងចងកាតព្វកិច្ច ហើយអនុវត្ដលើភាគីទាំងពីរភ្លាម។ ប្រសិនបើភាគីណាមួយ ឬភាគីទាំងពីរមិនឯកភាពលើសេចក្ដីបង្គាប់ជាប់កាតព្វកិច្ចទេ ពេលនោះសេចក្ដីបង្គាប់អាជ្ញាកណ្ដាលនឹងក្លាយជាសេចក្ដីបង្គាប់មិនជាប់កាតព្វកិច្ច។ ចំណុចនេះមានន័យថា ភាគីណាមួយនៃវិវាទមានសិទ្ធិប្ដឹងជំទាស់ទៅនឹងសេចក្ដីបង្គាប់នោះបាន (ក្នុងរយៈពេល ៨ថ្ងៃ)។ ប្រសិនបើភាគីណាមួយដាក់ពាក្យប្ដឹងជំទាស់ទៅនឹងសេចក្ដីបង្គាប់ នោះវានឹងត្រូវទុកជាមោឃៈ និងមិនអាចអនុវត្ដបានទេ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើមិនមានភាគីណាមួយដាក់ពាក្យប្ដឹងជំទាស់ទៅនឹងសេចក្ដីបង្គាប់នោះទេ សេចក្ដីបង្គាប់នឹងអាចអនុវត្ដបាន ហើយភាគីទាំងពីរជាប់កាតព្វកិច្ចអនុវត្ដសេចក្ដីបង្គាប់នេះបន្ទាប់ពី ផុតរយៈ ពេលប្ដឹងជំទាស់ចំនួន ៨ថ្ងៃប្រក្រតិទិន។
១១. តើកម្មករ ឬនិយោជកត្រូវដាក់ពាក្យបណ្ដឹងជំទាស់នឹងសេចក្ដីបង្គាប់អាជ្ញាកណ្ដាលដោយរបៀបណា? ការជំទាស់នឹងសេចក្ដីបង្គាប់ត្រូវធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេល ៨ថ្ងៃប្រក្រតិទិនបន្ទាប់ពីទទួលបានច្បាប់ចំលងត្រឹមត្រូវនៃសេចក្ដីបង្គាប់។ ការប្ដឹងជំទាស់ក្រោយរយៈពេល ៨ថ្ងៃនឹងមិនមានប្រសិទ្ធភាពឡើយ។ ដើម្បីដាក់ពាក្យប្ដឹងជំទាស់នឹងសេចក្ដីបង្គាប់ ភាគីវិវាទត្រូវជូនដំណឹងដល់លេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល ជាលាយ លក្ខណ៍អក្សរ ឬបំពេញបែបបទនៅការិយាល័យរបស់លេខាធិការដ្ឋាននេះ។ នៅពេលណាដែលការជំទាស់ត្រូវបានធ្វើឡើងហើយ សេចក្ដីបង្គាប់នឹងក្លាយជាមោឃៈហើយភាគីទាំងពីរមានសិទ្ធិធ្វើកូដកម្ម ឬផ្អាកសកម្មភាពការងារ (ឡុកអៅ)។ ក្នុងករណីនេះ ភាគីវិវាទទាក់ទងនឹងសិទ្ធិអាចជ្រើសរើសវិធីដោះស្រាយវិវាទរបស់ពួកគេតាមរយៈតុលាការ។
១២. តើលេខាធិការដ្ឋានរបស់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលគឺជាស្ថាប័នអ្វី? លេខាធិការដ្ឋានរបស់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល គឺជាស្ថាប័នដែលត្រូវបង្កើតឡើងដោយប្រកាសរបស់ក្រសួងការងារ។ លេខាធិការដ្ឋានមានមុខងារផ្ដល់ការគាំទ្រ ឬជួយសម្រួលការងាររដ្ឋបាលដល់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល។ ភាគីវិវាទមិនអាចទាក់ទងទៅក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលដោយផ្ទាល់បានទេ លើកលែងតែក្នុងថ្ងៃសវនាការ។ រាល់ការទំនាក់ទំនង និងការសួរនាំព័ត៌មាននានាត្រូវតែទាក់ទងផ្ទាល់ទៅលេខាធិការដ្ឋាន៕
ដោយ៖ ប៉ុម ទូច
ប្រភព៖ ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល
