ប្រ៊ុយណេ មិនសូវមានក្នុងរបាយការណ៍សេដ្ឋកិច្ចសំខាន់ៗរបស់តំបន់ តើកម្លាំងសេដ្ឋកិច្ចមានសន្ទុះយ៉ាងណា?
ប្រ៊ុយណេជាប្រទេសអ្នកមានតូចមួយ ដែលសំបូរដោយសហគ្រិនក្នុងនិងក្រៅស្រុក។ ប្រទេសនេះពឹងផ្អែកទាំងស្រុកលើការនាំចេញប្រេងឆៅ និងឧស្ម័នធម្មជាតិ ដោយរកចំណូលពីវិស័យមួយ ស្មើនឹងពាក់កណ្ដាលនៃ GDP សរុប។ ប្រាក់ចំណូលជាច្រើនបានមកពីការវិនិយោគក្រៅស្រុក តាមរយៈផលិតផលក្នុងស្រុក។
នៅឆ្នាំ២០១៨ ប្រជាជនប្រ៊ុយណេម្នាក់មានប្រាក់ចំណូលជាមធ្យមក្នុងមួយឆ្នាំប្រមាណជាង ៣ម៉ឺនដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ខណៈអត្រាអ្នកអត់មានការងារធ្វើមានខ្ទង់ ៩ភាគរយក្នុងរយៈពេល ៤ ទៅ ៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ប្រ៊ុយណេ ជាអ្នកផលិតប្រេងដ៏ធំបំផុតទីបីនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយគិតជាមធ្យមមានប្រហែល ១៨០,០០ បារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ និងជាអ្នកផលិតឧស្ម័នធម្មជាតិធំជាងគេទី ៩ នៅលើពិភពលោក។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ GDP (PPP) ប្រចាំឆ្នាំសរុបនៃប្រទេសប្រ៊ុយណេមាន ២០,៣៨ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ឈរលេខរៀងទី ១២៣ នៅលើពិភពលោក និងមាន GDP ក្នុងមនុស្សម្នាក់ ៥១,៦០០ ដុល្លារន ឈរលេខរៀងទិី ៨លើពិភពលោក។ មានប្រជាជនស្ថិតនៅក្រោមបន្ទាត់ភាពក្រីក្រតែ ១០០០ នាក់ និងមានអត្រាអត់ការងារធ្វើតែ ៤,៦% ប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ប្រ៊ុយណេមាន GDP (PPP) ប្រចាំឆ្នាំ ៣៣,៥៤ ពាន់លានដុល្លារ និង GDP (PPP) ក្នុងមនុស្សម្នាក់ ៧៨,១៩៦ដុល្លារ កើន ០,៥% បើធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៦ ខណៈអតិផរណាមាន ដកសូន្យភាគរយ (-០,១%)។ ឧស្សាហកម្មសំខាន់ៗមាន ប្រេងឥន្ធនៈចម្រាញ់ប្រេងកាត ប្រេងឧស្ម័នធម្មជាតិ មានដល់ទៅ ៩០% នៃ GDP សរុប។ Brunei Shell Petroleum (BSP) ដែលជាក្រុមហ៊ុនមានភាគហ៊ុនស្មើគ្នា រវាងរដ្ឋាភិបាលប្រ៊ុយណេ និងក្រុមហ៊ុន Royal Dutch / Shell គឺជាអ្នកផលិតប្រេង និងឧស្ម័នធំបំផុតនៅប្រ៊ុយណេ ហើយក៏ជារោងចក្រចម្រាញ់ តែមួយគត់ក្នុងប្រទេសនេះផងដែរ។
ក្រុមហ៊ុន BSP និងសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុន ៤ ផ្សេងទៀត បានបង្កើតការងារយ៉ាងច្រើន បន្ទាប់ពីក្រមហ៊ុនរបស់រដ្ឋាភិបាល។ រោងចក្រចម្រាញ់ប្រេងរបស់ក្រុមហ៊ុន BSP អាចផលិតប្រេងបាន ១០,០០០ ធុងក្នុងមួយថ្ងៃ ស្មើ ១,៦០០ ម៉ែត្រគីបក្នុងមួយថ្ងៃ។ ចំនួននេះបានធ្វើឱ្យមានការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងក្នុងស្រុក មានភាពគ្រប់គ្រាន់។ ផលិតកម្មប្រេងប្រទេសនេះ បានកើនឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ ច្រើនជាង ២៤០,០០០ បារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ។ ជប៉ុនជាម៉ូយប្រេងសំខាន់ជាងគេរបស់ប្រ៊ុយណេ បន្ទាប់មកមានកូរ៉េខាងត្បូង តៃវ៉ាន់ បណ្ដាប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
នៅឆ្នាំ ២០១៥ ប្រ៊ុយណេបានចុះបញ្ជីឆ្នាំទីបី នៃការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាប្រទេសអាស៊ានតែមួយគត់ធ្វើដូច្នេះ។ ការធ្លាក់ចុះតម្លៃប្រេង និងផលិតកម្មកម្មប្រេង បានកើតមាន ដោយសារតែការថែទាំ និងការជួសជុល លើអណ្ដូងប្រេងធំៗ នាំឱ្យមានការកាត់បន្ថយថវិកាជាតិ ធ្វើឱ្យប្រ៊ុយណេមានឱនភាព ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥-២០១៦ និង ២០១៦-២០១៧។ តាមការចុះផ្សាយរបស់គេហទំព័រ Atlas ប្រ៊ុយណេជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចនាំចេញធំលំដាប់ទៅ ១១០ លើពិភពលោក។
ឆ្នាំ ២០១៦ ប្រ៊ុយណេទាញចំណូលពីការនាំចេញបាន ៤,៣១ ពាន់លានដុល្លារ និងាមានទំហំនៃនាំចូល ២,៦៣ ពាន់លានដុល្លារ។ នៅឆ្នាំដដែល GDP ប្រចាំឆ្នាំនៃប្រទេសនេះមាន ១១,៤ ពាន់លានដុល្លារ និងមាន GDP ក្នុងមនុស្សម្នាក់ជាង ៧ ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក។ ការនាំចេញសំខាន់ជាងគេ គឺ ប្រេងឥន្ធនៈ មាន ២,២៤ ពាន់លានដុល្លារ ប្រេងឆៅ ១,៧៥ ពានលានដុល្លារ អាល់កុល (Acyclic Alcohols ) ១៣២ លានដុល្លារ ពេជ្រ ៤០,៨ លានដុល្លារ និងគ្រឿងអលង្ការ ៣០,៦ លានដុល្លារ។ ចំណែកការនាំចូល មានប្រេងចម្រាញ់ (១៨១ លានដុល្លារ) រថយន្ត (១៧៩ លានដុល្លារ) គ្រឿងអាកាសយន្តហោះ (៦៧,៥ លានដុល្លារ) ធុងហ្គាស់ (៦៤,៤ លានដុល្លារ) និងបំពង់ដែក (៦២,៣ លានដុល្លារ) ។ ប្រទេសនាំចេញសំខាន់ៗមាន ជប៉ុន (១,៥៩ ពាន់លានដុល្លារ) កូរ៉េខាងត្បូង (៦៤៩ លានដុល្លារ) ថៃ (៥៦៩លានដុល្លារ) ឥណ្ឌា (៤១៥ លានដុល្លារ) និងអូស្ត្រាលី (២០៥ លានដុល្លារ) ។
ប្រភពប្រទេសនាំចូលមានសិង្ហបុរី (៧៥០ លានដុល្លារ) ចិន (៥១០ លានដុល្លារ) ម៉ាឡេស៊ី (៥០៤ លានដុល្លារ) ចក្រភពអង់គ្លេស (១២១ លានដុល្លារ) និងអាមេរិក (៨៨,៥ លានដុល្លារ)។ ការនាំចេញរបស់ប្រ៊ុយណេឆ្នាំ ២០១៧ មាន ៧៥០,២ លានដុល្លារប្រ៊ុយណេ ស្មើជាង ៥០០ លានដុល្លារអាមេរិក ខណៈនៅខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៨ មានជាង ៧២២,២ លានដុល្លារប្រ៊ុយណេ ស្មើជាង ៥០០ លានដុល្លារអាមេរិក។
ចំណែកការនាំចូលឆ្នាំ ២០១៧ មានជាង ២៨២ លានដុល្លារអាមេរិក និងការនាំចេញពីខែមករា ដល់ ឧសភាឆ្នាំ២០១៨ មានជាង ៣៤៨ លានដុល្លារអាមេរិក។ នេះយោងតាមគេហទំព័រ Tradingeconomics៕
ដោយ៖ សុវណ្ណមុនីលីតា
