​​តើ​ចិន​ពិត​ជា​បង្កើត​វីរុស​កូវីដ​១៩​មែន? ​តើចិន​បាន​ចំណេញ​អ្វីបើមែន​? ចុះបើ​មិនមែនអ្នកណាចំណេញ?​



«​តើ​ចិន​ពិត​ជា​បង្កើត​វីរុស​កូវីដ​១៩​មែន? ​ចិន​ បាន​ចំណេញ​អ្វី​បើ​មែន​នោះ? ចុះបើ​មិនមែនអ្នកណាចំណេញ?» នេះ​ជា​សំណួរ​ដែល​ BizKhmer យក​មក​ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​បទ​​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​ស្រាវជ្រាវ​មួយ​នេះ​ ដោយ​មិន​បាន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​អំពី​​ ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ទៅ​លើ​ភាគី​ណា​មួយ​ ឬ​​ទៅ​លើ​ប្រទេស​ណា​មួយ​ ប៉ុន្តែ​ជា​ជ្រុង​តូច​មួយ​ដែល​​យើង​ចង់ឆ្កឹះយក​មក​​ចែក​រំលែក​ តែ​មិន​មែន​ក្នុង​ហេតុផល​ដើម្បី​ បំពុល​សង្គម​ នោះទេ។ ការ​ស្រាវជ្រាវនេះ គឺ​ផ្ដល់​ជូនបងប្អូន មិត្ត​អ្នក​អាន​ ជា​ដើមទុន​នៃចំណេះដឹងថ្មីៗជុំវិញ កូវីដ១៩។ 

​ថ្មី​ៗនេះ​​មាន​ការ​លើក​ឡើង​​ជា​ច្រើនមិនថា​ ​នៅ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​ និង​​​​បណ្ដា​ប្រទេស​បស្ចិម​លោក​​ ក្នុង​នោះ​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​លោក​ Trump ក៏​ធ្លាប់​ហៅ​ កូរ៉ូណា ​ថា​ «វីរុស​ចិន»​ ថែម​ទៀត​ផង។ 

នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​ស្រាវជ្រាវ​មួយ​ដោយ​លោក​បណ្ឌិត យិន​ ឆេង​ស៊ន​ ដែល​គេហទំព័រ​​​ BizKhmer ​យើង​បាន​លើក​​​យក​មក​ចុះ​ផ្សាយ​​មាន​ចំណង​ជើង​ថា «​កូវីដ១៩៖ បទពិសោធន៍ដែលមិននឹកស្មានដល់» មាន​ចំណង​ជើង​រង​មួយ​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​ពី​​ «ទ្រឹស្តី​នៃ​ការ​សមគំនិត (Conspiracy theories)»។ ​លោក​បណ្ឌិត​ បាន​សរសេរ​ថា​ ​ទ្រឹស្តីពីការសមគំនិត គឺជាជំនឿដែលថាព្រឹត្តិការណ៍ ឬស្ថានការណ៍ណាមួយរៀបចំដោយអ្នកណាមួយ។ 

តាមពិត​ទៅ​ មុន​កើត​ ទ្រឹស្តី​នៃ​ការ​សមគំនិត (Conspiracy theories) នេះ​ឡើង​ ក៏​មានចចាមអារ៉ាមជាច្រើន​ចោទ​លើប្រទេស​ចិន ​មិនទាន់មានការរុញដាក់អាមេរិកនោះទេ ថា​ចិនជា​អ្នក​បង្កើតវីរុស​នេះឡើង។ អ្វីដែល​ដើមចមនោះ គឺមកពី ​វិទ្យាស្ថានវីរុសសាស្ត្រវូហាន គឺ​ស្ថិត​នៅ​ចម្ងាយ​ត្រឹមតែ ៣០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីផ្សារលក់សាច់ចម្រុះវូហាន ​ជា​ទីតាំង​ដែល​គេ​រក​ឃើញថា ផ្ទុះកូវីដ១៩នេះដំបូង។ 

​ទ្រឹស្តី​ពី​ការសម​គំនិត​ផ្សេងៗ ​លេច​ឡើងជុំវិញការផ្ទុះឡើងនៃវីរុសកូរ៉ូណាប្រភេទថ្មីនេះ ដូចជាថា មន្ទីរពិសោធន៍វីរុស​សាស្ត្រ​ជាប្រភព​ដើម​នៃការលេច​ធ្លាយ និងសាយភាយវីរុសថ្មីនេះ។ វាក៏មានការសង្ស័យថា វិទ្យាស្ថានវីរុសសាស្ត្រវូហាន​ ថា​ជាកន្លែងបង្កឱ្យលេចឡើង និងប្រភពជាក់ស្តែងនៃវីរុសថ្មីស្ថិតនៅជាអាថ៌កំបាំងដែលមិនទាន់អាចបំបាត់ក្តីមន្ទិលនៅឡើយ។ ជាមួយគ្នា​នោះ​ដែរ មាន​ការ​សង្ស័យថា ចិន​មាន​មហិច្ឆតាបង្កើត​អាវុធ​ជីវសាស្ត្រ​ស្របគ្នា​​នឹងការប្រឈម​គ្នាកាន់តែ​តានតឹងជា​មួយអាមេរិក ក៏ដូចជាមហិច្ឆតា​គ្រប់គ្រងពិភពលោករបស់​អ្នក​ដឹក​នាំ​ លោក​ស៊ីជិងពិងដែរ។​

ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ចំណុច​នេះ​ដែរ? ​យើង​ចង់​លើក​យក​ប្រវត្តិ​នៃ​វិទ្យាស្ថាន​នេះ​មក​និយាយ​បន្តិច!  តាម​ពិត​ទៅ​វិទ្យាស្ថាន​នេះ​ ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៥៦​ មក​ម្ល៉េះ​ ដែល​ដំបូង​ឡើយ​ជា​វិទ្យាស្ថាន​មីក្រូ​ជីវសាស្ត្រ​​វូហាន​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​បណ្ឌិតសភា​វិទ្យាសាស្ត្រ​ចិន (​បច្ចុប្បន្ន​ ក៏​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​បណ្ឌិតសភា​នេះ​ដែរ)។ វិទ្យាស្ថាន​នេះ​ត្រូវ​បាន​ប្ដូរ​ឈ្មោះ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ រហូត​ដល់​​ឆ្នាំ​១៩៧៨​ ទើប​​ប្ដូរ​ឈ្មោះ​​មក​ជា​​ «វិទ្យាស្ថាន​​វីរុសសាស្ត្រ​​​វូហាន​» រហូត​មក​ដល់​សព្វ​ថ្ងៃ។ ​ 

មក​ដល់​ឆ្នាំ ​២០១៥​ ​មន្ទីរ​ពិសោធន៍​​​​​សុវត្ថិភាព​​ជីវសាស្ត្រ​ជាតិ​ (National Bio-safety Laboratory) ​នៅ​ក្នុង​វិទ្យាស្ថាន​នេះ​ ក៏​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​ចំណាយ​ទឹក​ប្រាក់​ ៤៤​លាន​ដុល្លារ​ដោយ​សហការ​ជា​មួយ​ក្រុម​វិស្វករ​​មក​ពី​លីយ៉ុងនៃ​ប្រទេសបារាំង។ ​មន្ទីរពិសោធន៍​នេះ​ជា​មន្ទីរ​ពិសោធន៍​​សុវត្ថិភាព​​ជីវសាស្ត្រ​កម្រិត​៤ (BSL-4) ដំបូង​គេ​​នៅ​ទឹកដី​ចិន (សូម​បញ្ជាក់​ថា​ មន្ទីរ​ពិសោធន៍​​សុវត្ថិភាព​​ជីវសាស្ត្រ​ មានទាំងអស់​ ៤​កម្រិត​មិនថានៅអាមេរិក អាល្លឺម៉ង់ កាណាដា ឬចិនទេ ហើយ​កម្រិត​ទី​ ៤​ នេះ​ជា​កម្រិត​ខ្ពស់​បំផុត។ កម្រិត​នីមួយ​ៗ នេះ​​គឺ​ជា​រង្វាស់នៃ​​​កម្រិត​សុវត្ថិភាព​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​សម្ភារៈ​បរិក្ខារ ​រួម​ទាំង​អគារ​ ឬ​រចនាសម្ព័ន្ធ​រូបវន្ត​របស់​មន្ទីរពិសោធន៍​ សម្រាប់​រក្សា​ទុក​នូវ​ «ភ្នាក់ងារ​ជីវសាស្ត្រ​ដែល​គ្រោះ​ថ្នាក់ (isolate dangerous biological agents)»។ 

ប្រភព pharma-industry-review.com​

មន្ទីរ​ពិសោធន៍​​​​​សុវត្ថិភាព​​ជីវសាស្ត្រ​ជាតិ​ (National Bio-safety Laboratory) ​ស្ថិតនៅក្នុង ​វិទ្យាស្ថានវីរុសសាស្ត្រវូហាន

​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​ល្បី​ៗ​មួយ​ចំនួន​ដូច​ជា អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​​ជីវ​ម៉ូលីគីល (Molecular Biologist) Richard H.Ebright ​ធ្លាប់​​បាន​បង្ហាញ​នូវ​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​អំពី​ការ​​បែក​ធ្លាយ​នូវ​វីរុស​ SARS នៅ​មន្ទីរ​ពិសោធន៍​របស់​ចិន​នា​ទីក្រុង​ ប៉េកាំង។ លោក​ក៏​បារម្ភ​ផង​ដែរ​អំពី​​ផែនការ​នៃ​ការ​ពង្រីក​មន្ទីរ​ពិសោធន៍​ថ្នាក់​ជាតិ​របស់​ចិន​ទៅ​ដល់​កម្រិត​ទី​៤ ​នេះ។ ​ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ គេ​ដឹង​ថា​ មន្ទីរ​ពិសោធន៍​​​មួយ​នេះ​ មាន​សម្ព័ន្ធភាព​យ៉ាង​ស្អិតល្មួត​ជា​មួយ​​នឹង​​មន្ទីរ​ពិសោធន៍​ជាតិ​ Galveston នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​ Texas របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក។ មក​ដល់​ឆ្នាំ​២០២០​ នេះ​ លោក​ Ebright បាន​ហៅ​ ​វិទ្យាស្ថាន​​វីរុសសាស្ត្រ​​​វូហាន ​បែប​ចំអក​​ឡក​ឡើយថា​ជា​ «វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​​លំដាប់​ពិភពលោក​ដែល​ធ្វើ​ការ​ស្រាវជ្រាវ​វីរុស​ និង​ប្រព័ន្ធ​ភាព​ស៊ាំ​ (virology and immunology) លំដាប់​ពិភពលោក​មែន»។ ​​​​​​​​​

​​ងាក​មក​មើល​អត្ថបទ​ស្រាវជ្រាវ​ក្រោម​ប្រធាន​បទ «​កូវីដ១៩៖ បទពិសោធន៍ដែលមិននឹកស្មានដល់» ដដែល​បាន​បង្ហាញ​ថា​ មាន​​ពាក្យចចាមអារ៉ាមជា​ច្រើន​ ត្រូវបានចែកចាយតាមអ៊ិនធឺណែត​អំពីប្រទេសចិន។ The  South China Morning Post បាន​រាយការណ៍​កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ មិនបានចាត់ទុក​ពត៌មានថា នាយិកាវិទ្យាស្ថាន​គឺអ្នកស្រី Wang Yanyi បានលក់សត្វដែលរងការពិសោធន៍ចេញពីវិទ្យាស្ថាន​ទៅទីផ្សារលក់សត្វ និងអាហារសមុទ្ទ​វូហាន ថា ត្រឹមត្រូវទេ (ថាជាព័ត៌មានមិនពិត)។ 

សូមអាន៖ កូវីដ១៩៖ បទពិសោធន៍ដែលមិននឹកស្មានដល់

ចំណែក អ្នកវីរុសសាស្ត្រដែលពិនិត្យទម្រង់ហ្សែន (Genome) និងអ្នកឯកទេសផ្នែកជំងឺឆ្លងដែលសិក្សាពីវីរុសកូរ៉ូណា សន្និដ្ឋានថា ពួកគេមានភ័ស្តុតាងថា វីរុសថ្មីនេះកើតចេញពីធម្មជាតិ។ ពួកអ្នកឯកទេសខាងលើជាច្រើនលើកឡើងថា ការវិភាគលើហ្សែន (Genome analyses) នៃវីរុសពីបណ្តាប្រទេសជាច្រើនដែលឆ្លងជំងឺនេះ ថ្មីៗនេះដែរអះអាងនៅក្នុងទស្សនាវដ្តី​អន្តរជាតិ​ The Lancet ថា វីរុសមួយ​នេះ​មានប្រភពចេញពីសត្វព្រៃ។

បើតាមភស្ត័តាង និងព័ត៌មានពីការរាតត្បាតសរសេរដោយអ្នកស្រាវជ្រាវបីនាក់នៅក្នុងទស្សនាវដ្តី New England Journal of Medicine ថា​វីរុសថ្មីដែលមាន​ប្រភពពីសត្វ​ប្រជៀវនេះ​បានឆ្លងទៅសត្វអម្បូរផ្សេងដែលលក់នៅទីផ្សារសត្វរស់នៅចិន។ បើតាមអ្នកឯកទេសវិភាគហ្សែន Tanja Stadler នៅក្រុង Zurich (ស្វ៊ីស) ថា វីរុសបានឆ្លងទៅកាន់មនុស្សរួចទៅហើយក្នុងប្រទេសចិនតាំងពីពាក់កណ្តាលទី១ នៃខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ មកម្ល៉េះ។

ម្យ៉ាងទៀត នៅពេលដែលជំងឺនេះសាយភាយពេញពិភពលោក  ចិនដែលពីដំបូងគ្មានប្រតិកម្មទេនៅពេលដែលគេនិយាយថា «វីរុសវូហាន» នោះ ប៉ុន្តែចុងក្រោយបានឆ្លៀតបំផ្លាតព័ត៌មានថា ជំងឺនេះមិនមានប្រភពនៅប្រទេសចិនទេព្រមទាំងចោទថាមកពីអាមេរិកវិញ។

ទ្រឹស្តីនៃការសមគំនិតបានទាញអារម្មណ៍ប៉ុន្មានសប្តាហ៍​មក​នេះ​ ក្រោយពេលដែលអ្នកឯកទេសចិនផ្នែកជំងឺឆ្លងដ៏គួរឱ្យគោរពម្នាក់គឺ Zhong Nanshan និយាយនៅសន្និសិទសារពត៌មានថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ ថា បើទោះបីជាចិនជាកន្លែងដែលជំងឺនេះលេចឡើង ប៉ុន្តែវាក៏អាចដែរថា មិនមានប្រភពពីប្រទេសចិននោះទេ។

ក្រោយមកលោកបញ្ជាក់ថា  ដើមដំបូងនៃការរកឃើញជំងឺនៅចិន តែមិនមែនបានសេចក្តីថា ចិនត្រូវតែជាប្រភពនោះទេ ។ គាត់និយាយបន្ថែមទៀតថា ប៉ុន្តែ យើងមិនអាចសន្និដ្ឋានថា វីរុសត្រូវបាននាំចូលពីក្រៅនោះក៏ទេដែរ។ ទាល់តែមានការអង្កេត និងពិនិត្យមើលដានរបស់វាទើបយើងអាចឆ្លើយសំណួរនេះ។ ចំណែក លោក Zhao Lijian អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន  មន្ត្រីការទូតចិន ផ្តោតតែលើប្រយោគខាងដើមរបស់អ្នកប្រាជ្ញខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ហើយលើកទឹកចិត្តពួកមន្ត្រីខ្លួនឱ្យបង្កើនការចែកចាយព័ត៌មាននេះ។

ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​ការបដិសេធមិនឱ្យក្រុមគ្រូពេទ្យនិងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិកក្នុងការចូលទៅជួយចិនពីដំបូង អ្វីៗស្ថិតក្រោមការបញ្ជាពីបក្សកុំម្មុយនិស្ត សង្គមគ្មានតម្លាភាព​និងការបិទព័ត៌មាននៅតែធ្វើឱ្យពិភពលោកបន្តក្តីសង្ស័យ​លើ​ចិន​ដដែល។ 

ការ​បិទ​ព័ត៌មាន​មិន​មែន​ជា​រឿង​​មិន​ពិត​នោះ​ទេ​ សូម្បី​កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗនេះ​ លោក  ស៊ីជីនពីង ក៏​បាន​ផ្លាត់​មាត់​​ផង​ដែរ​ថា​ ស្នើរសុំ​មន្ត្រី​ខ្លួន​មិន​ត្រូវ​លាក់បាំង​ព័ត៌មានអំពី​ករណីកូរ៉ូណានេះជាដាច់ខាត។ 

តែទោះជាយ៉ាងនេះ​ក្ដី ​​​បើ​និយាយ​តាម​បែប​ចោទ​ប្រកាន់​ដែល​ថា​ ចិន​ជា​អ្នក​បង្កើត​ និង​ចម្លង​ទៅ​កាន់​ពិភពលោក វា​ពិត​ជា​មិន​សមហេតុផល​ប៉ុន្មាន​ទេ​ ព្រោះ​ថា​ ចិន​ខាត​បង់​មិន​តិចឡើយ​ ទាំង​ប្រជាជនស្លាប់ ការ​ចំណាយ​ទៅ​លើការ​ព្យាបាល​ ហើយអ្វី​ដែល​ធំបំផុត​នោះ​គឺ​សកម្មភាព​សេដ្ឋកិច្ចដែល​ត្រូវគាំងស្ទះខាតបង់រាប់សិបពាន់លានដុល្លារ។ ប៉ុន្តែ​បើ​យក​ហេតុផល ​លេច​ធ្លាយវីរុស​ ​ពី​មន្ទីរពិសោធន៍​ ឬកត្តាធ្វេសប្រហែសណាមួយ​អំពី​ការ​គ្រប់គ្រង​នូវ​សុវត្ថិភាព​ម្ហូបអាហារ អាច​សមទំនងមួយជ្រុង​ដែរ។ 

​បើ​និយាយ​ថា​ អាមេរិក​ ជា​អ្នក​បង្កើត​ ហើយ​ជា​អ្នក​​បង្ក​បញ្ហា​នៅ​ចិនវិញក៏​មិន​សមហេតុផល​ដែរ​ព្រោះថា​ អាមេរិក​មាន​អ្នក​ឆ្លង​វីរុស​ច្រើន​ជាង​គេ​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន (ជាង  120 000 ករណីទៅហើយ) ​​ ខណៈ​ប្រទេស​មហាអំណាច​សេដ្ឋកិច្ច​ធំៗដូចជា​ បារាំង អេស្ប៉ាញ​ អ៊ីតាលី និង​អង់គ្លេស ជាសម្ព័ន្ធ​មិត្តខ្លួន កំពុង​រងទុក្ខ​ជា​ទម្ងន់។ សំណួរ​បែប​ឆោត បើ​អាមេរិក​បង្កើតមែន ប្រហែល​ជា​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ និង​អ្នក​ជំនាញ​អាច​ថ្លឹងថ្លែង និង​រកវិធី​ទប់ស្កាត់​ទុក​មុន​ដល់​ខ្លួន​ ឬ​សម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួន​ មិន​​ទុក​ឱ្យ​ធ្ងន់ករ​ដូច​ពេលនេះ​ទេ? (សូម្បី​សម្ភារៈបរិក្ខារពេទ្យ​មួយ​ចំនួន ត្រូវ​ស្នើ​សុំទិញពីសម្ព័ន្ធរបស់​ខ្លួន​ដែរ)។

បើ​និយាយ​អំពី​ផល​ចំណេញ​សេដ្ឋកិច្ច តើ​ប្រទេស​ណា​ចំណេញ​នា​ពេលនេះ? ដូច​ជា​គ្មាន​ទេ សូម្បី​តែចិន​ខ្លួន​ឯង ដែល​អះអាង​ថា រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ​មាន​អ្នក​ឆ្លង​តិច​តួច​ ឬ​ស្ទើរ​តែគ្មាន​ ជា​ពិសេស​នៅ​តំបន់​ផ្ទូះវូហាន ហើយ​សកម្មភាព​ផលិតកម្ម​ចាប់ផ្ដើមដំណើរការវិញខ្លះៗក៏ពិតមែន។ សួរថា បើ​ចាប់ផ្ដើមឡើង​នា​ពេលនេះ​ តើកម្រិត​នៃ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ក្នុង​ស្រុក​ (Domestic Consumption) អាច​បន្តរក្សា​ ឬ ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ចិនជាង​ការ​នាំចេញ​បាន​ទេ? ចុះ​បើ​នាំចេញ តើ​ផល​ទទួល​បាន​ អាច​បាន​ច្រើន​ទេ បើ​ប្រទេស​ភាគ​ច្រើន​កំពុង​ត្បិតត្បៀត និង​សន្សំសំចៃយ៉ាងនេះនោះ? ចុះបើនិយាយអំពី​ការនាំចេញ​តែ សម្ភារៈបរិក្ខារពេទ្យ អាច​ធ្វើឱ្យ​ សេដ្ឋកិច្ច ចិន ស្ទុះ​ឡើង​វិញទេ? កាលៈទេសៈពិភពលោកបច្ចុប្បន្នកុំថាឡើងផលិតកម្ម​ចិនដើរវិញនោះ ទោះជា​ដើរក៏​ប្រហែល​នឹង​ជួប​កង្វះខាត​នូវវត្ថុធាតុដើមដែរ។ 

ការឈានដល់​វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកធ្ងន់ធ្ងរ (Depression)? 

អ្នកសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យ Oxford បានព្រមានកាល​ពី​ពាក់កណ្ដាល​ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២០ ថា ការរីករាលដាលនៃជំងឺដ៏កាចសាហាវមួយនេះចូលទៅកាន់តំបន់ផ្សេងៗទៀតដែលស្ថិតនៅខាងក្រៅទ្វីបអាស៊ី នោះនឹងធ្វើឲ្យអត្រាកំណើននៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកក្នុងឆ្នាំនេះមានការធ្លាក់ចុះ ១,៣% ដែលស្មើនឹងការខាតបង់ចំណូលគិតជាទឹកប្រាក់ប្រមាណជា ១,១ លានលានដុល្លារអាមេរិក (ទ្រីលាន) ស្មើ​នឹង​ទំហំសេដ្ឋកិច្ច​របស់​៌ឥណ្ឌូណេស៊ីសូមអាន៖ វីរុសកូរ៉ូណាអាចសម្លាប់ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន និងធ្វើឲ្យពិភពលោកខាតបង់ជាង ១ ទ្រីលានដុល្លារ​

អ្នកសេដ្ឋកិច្ច​អន្តរជាតិមួយចំនួនធំ អះអាង​ថា សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​អាច​នឹង​ឈាន​ដល់​វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ (Depression) ប៉ុន្តែប្រហែល​ជា​មិន​ទាន់ធ្លាក់ដល់មហាវិបត្តិ (Great Depression) ដូចឆ្នាំ១៩២៨ ដែលជា​ដើមចមនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី ២នោះទេ។ 

​​​​​​ទោះជា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី ការ​វាយតម្លៃ​កាលពីពាក់កណ្ដាលខែកុម្ភៈ ហាក់នៅមានទំហំតូចនៅឡើយ រហូត​មក​ដល់​ដើម​ខែមីនានេះ អ្នក​ជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ចមួយ​ចំនួន​ទម្លាយ​ប្រាប់​ Bloomberg ថា សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​ នឹង​ខាតបង់ ២,៧​ ទ្រីលានដុល្លារសហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ស្មើនឹង​ទំហំសេដ្ឋកិច្ច​របស់​អង់គ្លេសទាំង​មូល។ ហើយទំនងមើលទៅ ប្រសិន​បើ​ វិបត្តិនៅតែបន្តអូសបន្លាញ ទំហំនេះទំនងកាន់តែបន្តរីកធំឡើងៗ។ តើទំហំសេដ្ឋកិច្ច​ដែល​ខាតបង់នេះ​ ខាត​តែចិន ឬខាត​តែអាមេរិក? គឺខាតមួយពិភពលោក​តែម្ដង! 

កាលៈទេសៈនេះ BizKhmer គិត​ថា​ មិន​មែន​ជា​ពេលបង្កើត​ហេតុផល​ចោទដាក់គ្នា​ទៀត​នោះទេ ប៉ុន្តែជា​ពេល​ដែលត្រូវ​ជួយ​គ្នា ផ្សព្វផ្សាយពីវិធីបង្ការ និង​ការពារជាអតិបរមា ជា​ពិសេស​សម្រាប់​កម្ពុជាតែម្ដង។ ចំពោះ​ពិភពលោក ក៏​គួរ​តែ​បន្ទន់ឥរិយាបថ និង​ការ​ស្រាក់ដៃគ្នាទាំង​ការ​ចែក​រំលែកព័ត៌មាន ទាំង​ការ​ស្រាវជ្រាវវ៉ាក់សាំង ស្រាវជ្រាវថ្នាំ និង​ការ​ដោះស្រាយបញ្ហាដោយ​ឈរ​លើ​ផលប្រយោជន៍សកលោកជា​រួម៕  

ដោយ៖ យ៉ន សុភារិទ្ធិ
ស្ថាបនិក BizKhmer
ឯកសារយោង៖ Bloomberg, CNBC, CNN, BBC, The South China Morning Post, Nikkie Asian Review 

X
5s